Այս տարի կլրանա ականավոր հայ ճարտարապետ Կորյուն Հակոբյանի
105-ամյակը…
Կորյուն Հարությունի Հակոբյան (18.08.1908, Ալեքսանդրապոլ - 19. 01. 1994, Երևան)
Ճարտարապետ,
ԽՍՀՄժողովրդական ճարտարապետ , ԽՍՀՄ Հայրենական Մեծ Պատերազմի մասնակից
Նախագծերը.
«Դինամո» մարզադաշտը Երևանում
Ճարտարապետների Միության շենքը (ճարտարապետ Ժ. Սարդարյանի հետ միասին)
Միջնակարգ դպրոց Չարենցի փողոցում
Բնակելի տներ Ամիրյան, Տերյան, Թումանյան փողոցներում,
«Դինամո» մարզասրահը Երևանում
<<Հրազդան>> մարզադաշտը Երևանում (ճարտարապետ Գ. Մուշեղյանի հետ միասին)
Մարզա-համերգային համալիրը Երևանում (ճարտարապետներ Ա. Թարխանյանի, Գ. Մուշողյանի, Գ. Պողոսյանի, Ս. Խաչիկյանի հետ միասին)
Առողջապահության նախարարության IV հիվանդանոցը
.jpg)
Համալսարանն ավարտելուց հետո նրա կատարած գործերից կարելի է առանձնացնել գարեջրի գործարանը Երևանում (1936), Ստեփանավանի պանրի գործարանը, թենիսի ստադիոնը Երևանում: Սակայ նրա առաջին խոշոր աշխատանքը դա <<Դինամո>> մարզադաշտն էր Երևանում: Այս աշխատանքին Հակոբյանը մոտեցավ ամենայն լրջությամբ. մինչ աշխատանքը սկսելը նա եղավ Մոսկվայում, Լենինգրադում, Բաքվում, ուսումնասիրեց խոշոր սպորտային համալիրների շինարարությունը: Գլխավոր հատակագիծը մանրակրկիտ մտածված էր` սկսած մարզադաշտի և նրա շուրջ գտնվող այգու փոխկապակցվածությունից վերջացրած կանաչապատման համակարգով:
Հակոբյանը միանգամից ուշադրություն գրավեց իր մտքի թռիչքով, պրոֆեսիոնալությամբ,
30 տարեկանում Հակոբյանը արդեն կայացաց ու հասուն վարպետ էր: Նրա ստեծագործական հաջողությունները և կազմակերպչական ունակությունները նկատելով 1937 թվականին Հակոբյանը նշանակվում է Երևանի գլխավոր ճարտարապետի տեղակալ: Այս պաշտոնում նա մնում է մինչև 1947 թվական: 1941 թվականի հունիսի 22-ին Հակոբյանը հեռանում է ֆրոնտ: 1943-ին նա վանասվածք է ստանում և վերադառնում Երևան:
Նույն հաջողությամբ նա նախագծում և կառուցում է նաև այլ տիպի կառույցներ, այդ թվում բնակելի տներ: Բնակելի տներ նախագծելիս նա հատուկ ուշադրություն էր դարձնում առանձին դետալներին և ֆրագմենտներին, փորձելով ստանալ լուսաստվերի ակտիվ խաղ կառույցի ֆասադի վրա, մեծ արտահայտչականություն, միայն ու միայն ճարտարապետական միջոցներով: Բնական քարը, որից կառուցված են Հակոբյանի նախագծած տները, ըստ նրա տալիս են այդ հնարավորությունը: <<Քարը դեն չեն նետում, ինչպես որ կոնյակը չեն թափում>>-ասում էր նա: Չնայած տուֆի հանդեպ ունեցած իր սիրուն, նա չէր օգտագործում սև կամ սևին մոտ գույնի քարեր, նա միշտ ձգտում էր, որ իր կառուցաց շինությունները լուսավոր, ուրախ տեսք ունենան:
Թումանյան փողոցում գտնվող Կապի նախարարության շենքը նախագծելիս Հակոբյանը ստեղծում է կոմպոզիցիայի մի ֆրագմենտ, որը կարելի էր հետագայում զարգացնել: Որպիսի փողոցի կառույցները միատոն չլինեն, նա շենքը կառուցում է մի փոքր ավելի բարձր մյուս շենքերից: Հակոբյանը ստեղծում է յուրահատուկ ճարտարապետական ակցենտ, հույս ունենալով, որ հետագայում կառուցվող շինություններում իրեն կպատասխանեն նույնատիպ հնարքնեով և կավարտեն կիսատ մնացած հորինվածքը: Սակայն , ինչպես ինքն է ցավով նշում, իր գաղափարը այդպես էլ մնում է անավարտ:
Բոլորովին այլ կերպ էր պատկերացնում իր առջև դրված խնդիրը Տերյան փողոցում Գրողների տունը նախագծելիս: Այտեղ նա պետք է հաշվի առներ արդեն կազմավորված շինությունները: Եվ նա դա արեց շատ հանգիստ, չխաղտելով ավելի վաղ կառուցվաց բնակելի տների ընդհանուր դիմագիծը:<<Ճարտարապետությունում ճիչը ավելի վատ է, քան օպերայում>>-ասում էր Հակոբյանը:
Տերյան փողոցի բնակելի տունը Հակոբյանի ամենաշքեղ աշխատանտքներից է: Չնայած դրան շինության ֆասադը ունի պարզ և ամբողջական տեսք:
Նրա քաղաքաշինական աշխատանքների մեկ այլ օրինակ է Թումանյան փողոցում գտնվող
Սակայն շատ ավելի պատասխանատու աշխատանք էր մթերքի արտադրության Նախարարության շենքի կառուցումը, որը գտնվում էր Ամիրյան փողոցում, Լենինի հրապարակին կից(ներկայիս-Հանրապետության հրապարակ) , որը դեռ նախագծել էր
Հանրպետական մարզադաշտը` նախկին <<Դինամոն>> ստեղծվել է որպես հսայական, մեծամաշտաբ մի շինություն, որը կարող է գեղեցկացնել քաղաքը: Մարզադաշտը նախագծելիս Հակոբյանը ճիշտ օգտագործել է տեղանքի իրադրությունը, տեղադրելով տրիբունաների մի մասը բնական թեքությամբ: Դրանց մյուս մասը կատարվել է իբրև ծավալային կառույց: Տրիբունաների տակ ընկած տարածությունը օգտագործվել է սպորտսմենների և հանդիսատեսին սպասարկելու համար: Այստեղ նախատեսվում էր կառուցել հանրակացարան մարզիկների համար, գրադարան ընթերցասրահով, հանգստի սենյակներ, բուֆետներ, դատավորների համար տարածք, ռադիոլարեր, արհեստանոց, խորդանոց և այլն: Շատ մեծ սիրով էր Հակոբյանը աշխատում շինության ճարտարապետա-էսթետիկ տեսքի վրա: Նա ցանկանում էր ստեղծել շքեղ, տպավորիչ, տոնական, ահռելի մի կառույց: Մի քանի տարի անց մարզադաշտին ավելանում է նաև մարզասրահը:
<<Դինամո>> մարզասրահի կառուցումից մի քանի տարի անց Հակոբյանը անցնում է մեր երկրի խոշորագույն մարզադաշտերից մեկի` <<Հրազդանի>> նախագծմանը(ճարտարապետ Գ. Մուշեղյանի հետ միասին): Այտեղ գլխավոր խնդիրը կայանում էր ահռելի կառույցը բնության ու տեղանքի հետ միաձուլելու մեջ: Բաժականման տեսքը թույլ տվեց ոչ միայն մաքսիմալ կերպով օգտագործել ռելիեֆը` հենելու համար խոշոր շինության մեծ մասը, այլ նաև ընդգրկեց կառույցը ընդհանուր լանդշաֆտի մեջ:
<<Հրազդան>> մարզադաշտը խոշորագույն, բայց ոչ միակ կառույցն է, որը գտնվում է Հրազդան գետի մերձակայքում: Շատ ավելի պատասխանատու էր Ծիծերնակաբերդում գտնվող մարզահամերգային համալիրի նախագծումն ու կառուցումը: Այս կառույցի ճարտարապետության և կառուցման համար հեղինակները (Կ. Հակոբյան,Ա. Թարխանյան, Գ Պողոսյան, Ս.Խաչիկյան, Գ. Մուշեղյան) արժանացան 1987 թվականի ԽՍՀՄ Պետական մրցանակին:Կ. Հակոբյանի ստեղծագործական կենսագրությունը կլիներ կիսատ և աղքատացված, եթե չնշենք այն մեծ կազմակերպչական ու կառավարական աշխատանքը, որը կազմում է նրա գործունեության նշանակալից մասը: Այստեղ քիչ է լինել ամենաբարձր որակավորման մասնագետ, վարպետ, բարձր հեղինակություն վաելող անձ: Այստեղ անհրաժեշտ է լինել հոգեբան, ուսուցիչ, ունենալ պատասխանատվության մեծ զգացում: Հակոբյանը հենց այսպիսի ղեկավար էր: Նրա կամքի ուժով, նրա ջանքերով էլ հենց ստեղծվեց հանրապետության խոշորագույն նախագծային ինստիտուտներից մեկը` <<Հայպետնախագիծը>>: Ինստիտուտի աշխատանքի արդյունքը վառ պատկերն է նրա թե ինչի կարող է հասնել համակարծիք կոլեկտիվը, որոնց ղեկավարում է պրոֆեսիոնալը:
Բազմաբնույթ է Կորյուն Հակոբըանի ստեղծագործական գործունեությունը: Նա ԽՍՀՄ ժողովրդական ճարտարապետ է, ԽՍՀՄ-ի Պետական մրցանակի մրցանակակիր, վաստակավոր ճարտարապետ և Հայկական ՍՀՄ վաստակավոր շինարար: Նա ճարտարապետա-շինարարական գործի կազմակերպիչ և մի շարք հոդվածների հեղինակ է, իսկ նրա բազմաթիվ նախագծերն ու կառույցները տարբերվում են իրենց խոր պրոֆեսիոնալությամբ ու վարպետությամբ, նոր ժամանակակից լուծումներով:
No comments:
Post a Comment